Efektywne nauczanie biologii musi być odpowiednio sprzężone z procesem uczenia i wymaga odpowiedniej organizacji przez nauczyciela. Ważne jest w tym wypadku stosowanie różnorodnych metod nauczania, które pozwalają uczniom rozwijać umiejętności myślenia, organizacja zajęć grupowych, doświadczenia naukowe oraz stawianie przed uczniami wyzwań w procesie przyswajania nowej wiedzy. Istotne jest zachęcanie ucznia do działania, a także oferowanie mu pomocy w razie problemów. Efektywne nauczanie biologii powinno być stosowane świadomie i zaplanowane przez nauczyciela. Taki rodzaj nauczania ma wyzwalać w uczniach aktywność emocjonalną, intelektualną, sensoryczną, motoryczną, recepcyjną oraz werbalną.
Nauczanie przez dociekanie i doświadczenie naukowe jako sposób na zaangażowanie uczniów
Jedną z dróg do efektywnego nauczania biologii jest nauczanie przez dociekanie. Stosuje się w tym wypadku metodę case-study, doświadczenia naukowe czy eksperymenty, które skutecznie angażują uczestników zajęć Nauczanie przez dociekanie to sposób nauki kształtujący postawę badawczą ucznia będący przeciwieństwem standardowych przewidywanych metod. Nauczanie przez dociekanie opiera się na diagnozowaniu problemów ale i krytycznej analizie eksperymentów. Uczeń powinien poszukiwać alternatywnych rozwiązań oraz potrafić zaplanować badania, a następnie sprawdzać swoje hipotezy. Nauka na własnych błędach jest tutaj niezwykle ważna! Istotne jest też samodzielne poszukiwanie informacji, a następnie dyskusja na ich temat z grupą rówieśników. Właściwe wdrożenie takiego sposobu nauki umożliwia głębsze zrozumienie pojęć naukowych.
Z kolei doświadczenia naukowe na lekcjach biologii są istotne, ponieważ współcześni uczniowie niewiele czasu spędzają w środowisku naturalnym – przebywają oni zwykle w zamkniętych pomieszczeniach, wybierając raczej aktywność online. Nauczyciele powinni zatem stopniowo wprowadzać uczniów w świat przyrody tak, aby zachęcić ich do podjęcia samodzielnych poszukiwań w tym zakresie i odkrycia związków łączących człowieka z przyrodą.
Działania proekologiczne podczas lekcji i po zajęciach
Efektywne nauczanie biologii odbywa się zarówno na lekcjach, jak i może wykraczać poza obszar zajęć szkolnych. Fascynujące dla uczniów okazują się działania proekologiczne, które mogą wykonywać w domu w zastępstwie tradycyjnego zadania domowego. Ma to na celu uświadomienia znaczenia oszczędzania energii oraz korzystania z odnawialnych źródeł energii, oszczędzania wody, czy troski o dobro zagrożonych organizmów. Działania proekologiczne związane z lekcjami biologii powinny wiązać się także z postępującym przekształceniami, zanieczyszczeniem i skażeniem środowiska. W ramach takich czynności uczniowie mogą prowadzić dokumentację z prowadzonych obserwacji w formie dzienniczków, kart, notatek przyrodniczych czy zielników, albumów plakatów.
Łatwe do rozpoczęcia działania proekologiczne to choćby zbieranie nakrętek od butelek, segregowanie śmieci czy zmniejszanie ilości wykorzystywanych opakowań. Istotne jest także zbieranie baterii czy stalowych puszek. Nauczyciel z kolei powinien uświadamiać uczniów w kwestii postępowania z różnego rodzaju odpadami, w tym ze zużytym sprzętem elektronicznym. W kształtowaniu postaw proekologicznych istotne jest zachęcanie uczniów do kontaktu z przyrodą oraz zwracanie uwagi na ich odpowiedzialność za środowisko. Powinni oni również poznawać gatunki roślin i zwierząt objętych ochroną w swoim otoczeniu. Istotna jest również kwestia wypoczynku w środowisku naturalnym.
III Ogólnopolski kongres Nauczycieli Biologii i Przyrody
Osoby zainteresowane efektywnym nauczaniem biologii w szkole zachęcamy do udziału w III Ogólnopolskim Kongresie Nauczycieli Biologii i Przyrody. Uczestnicy kongresu dowiedzą się, jak skutecznie tłumaczyć zagadnienia biologiczne oraz skomplikowane procesy na przykładzie zajęć z anatomii, dlaczego warto postawić na nauczanie przez dociekanie, jak zachęcać uczniów do działań proekologicznych po zajęciach w szkole, czy w jaki sposób odpowiednio poprowadzić doświadczenie naukowe. Podczas kongresu omówione zostaną również nowe technologie na lekcjach biologii oraz tworzenie interesujących grafik. Jest to wyjątkowe wydarzenie, na którym spotkają Państwo znanych ekspertów oraz wymienią się cennymi doświadczeniami z innymi uczestnikami.